هر چه بلا از او رسد بر سر چشم دارمش
بسم الله الرحمن الرحیم
می خواستم در مورد بلا بنویسم، گفتم اول به فرهنگ معین مراجعه کنم:
بلا
(بَ) [ ع. بلاء ] (اِ.)
۱- آزمایش.
۲- سختی، گرفتاری.
۳- مصیبت، آفت.
۴- بدبختی ای که بدون انتظار و بی سبب بر سر کسی وارد آید.
۵- ظلم، ستم. ؛ ~ بر سر کسی آوردن کسی را گرفتار زحمت کردن.
در فرهنگ ما برای توجیه مشکلات و سختی هایی که داریم، به عباراتی مانند "البلاء للولاء" و یا "هر که در این بزم مقرب تر است، جام بلا بیشترش می دهند" چنگ می زنیم و خیال خودمان را راحت می کنیم، اما این توجیه تا چه مقدار می تواند درست باشد؟
ادامه مطلب
گرفتاری های ما تا چه اندازه بلایی است که برای ولای حق به سر ما آمده؟ از کجا معلوم همان طور که در قرآن آمده:
وَمَا أَصَابَکُم مِّن مُّصِیبَةٍ فَبِمَا کَسَبَتْ أَیْدِیکُمْ وَیَعْفُو عَن کَثِیرٍ
ﻭ ﻫﺮ ﺁﺳﻴﺒﻰ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺭﺳﺪ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺍﻋﻤﺎﻟﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮﺗﻜﺐ ﺷﺪﻩ ﺍﻳﺪ، ﻭ ﺍﺯ ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ [ ﺍﺯ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻫﻢ ] ﺩﺭ می گذرد.
سوره شوری آیه ۳۰
این مشکلات و مصائب بر اثر گناهی باشد که انجام داده ایم؟
عنه، عن أبیه، عن النضر بن سوید، عن هشام بن سالم، عن أبی عبد الله (علیه السلام) قال: أما إنه لیس من عرق یضرب ولا نکبة ولا صداع ولا مرض إلا بذنب، وذلک قول الله عز وجل فی کتابه: " وما أصابکم من مصیبة فبما کسبت أیدیکم ویعفو عن کثیر" قال: ثم قال: وما یعفو الله أکثر مما یؤاخذ به.
حضرت امام صادق ـ علیه السلام ـ می فرماید: رگی نلرزد و پائی بر نخورد و سری درد نگیرد و بیماری نیاید جز برای گناهی و این است مقصود از گفتار خداوند عزوجل "و آنچه مصیبت به شماها رسد برای آن است که خود به دست آوردید و خدا بسیاری را هم گذشت می کند." پس فرمود آنچه از آن گذشت می کند بیشتر است از آنچه مؤاخذه می کند.
(این حدیث را می توانید در کافی شریف جلد دوم صفحه ۲۶۹ پیدا کنید. شبیه به این حدیث از حضرت امیرالمومنین هم نقل شده که می توانید در صفحه ۴۴۵ این کتاب آن را بیابید، اما به دلیل ملاحظات سندی، حقیر حدیث بالا را آوردم.)
اما پاسخ:
بلا در عالم به دو نوع کلی تقسیم می شود:
۱- بلایی که از ماست که بر ماست.
۲- بلایی که از جانب خدا بر ماست.
این دو بلا در ظاهر شبیه هم اند، یعنی ممکن است هر دو به صورت بیماری باشند، به شکل فقر نازل شوند، در قالب ترس و وحشت باشند یا ...
اما تفاوت این دو بلا چیست؟
اولین تفاوت در دلیل آن هاست، سبب بلاهای نوع اول گناهان ماست و دلیل بلاهای نوع دوم خیرات و حسنات ماست. در واقع بلاهای نوع اول از جانب ماست زیرا ما گناه می کنیم، ما به دنبال شر می رویم، اما بلاهای نوع دوم از جانب خداوند است چون هر خیری که هست از جانب اوست... همانند خورشید که اگر جایی از زمین نوری می رسد از اوست و اگر جایی نور او نیست به خاطر رو گرداندن آن بخش زمین از خورشید است...
مَّا أَصَابَکَ مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنَ اللَّهِ وَمَا أَصَابَکَ مِن سَیِّئَةٍ فَمِن نَّفْسِکَ
ﺁﻧﭽﻪ ﺍﺯ ﻧﻴﻜﻰ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺭﺳﺪ ، ﺍﺯ ﺳﻮﻯ ﺧﺪﺍﺳﺖ ﻭ ﺁﻧﭽﻪ ﺍﺯ ﺑﺪﻯ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺭﺳﺪ ، ﺍﺯ ﺳﻮﻯ ﺧﻮﺩ ﺗﻮﺳﺖ.
سوره نسا آیه ۷۹
دومین تفاوت در تاثیر آن هاست، ممکن است برخی بپرسند که خداوند چرا بلاهای نوع اول را که به سبب گناهان است نازل می کند؟
پاسخ این است که این بلاها فوایدی دارند که از مهم ترین آن ها می توان به تذکر و تنبه اشاره کرد، این بلاها وظیفه ای دارند و آن این است که انسان به یادش بیاید که چه کرده و به درگاه خدا استغفار کرده و عملش را اصلاح کند، این بلاها انسان را به یاد خدا می اندازند.
تاثیر دیگر این بلاها کم شدن از عذاب های اخروی است، ان شا الله روزی درباره عذاب و مفهومش بنویسم، فعلا در همین حد که عذاب حقیقت عمل است که به انسان بر می گردد، این صورت حقیقی در آخرت بسیار موحش است و چه بهتر که مقداری از آن در همین دنیا به صورت مخفف به ما بازگردد.
ممکن است این بلاها تاثیرهای دیگری هم داشته باشند، اما عمده تاثیر این ها همین دو مسئله است.
اما بلاهای نوع دوم و تاثیر آن ها:
تاثیر این بلاها یک کلام است: قرب
همانی که می گویند هر که در این بزم مقرب تر است....
از این به بعد به این نوع بلا، بلای قرب می گوییم.
سومین تفاوت که شاید از جهاتی بسیار مهم تر باشد حقیقت این بلاهاست، طعم این بلاهاست. بلای نوع اول طعم تلخی دارد، انسان از آن به خدا پناه می برد، انسان از این نوع بلا می گریزد و برای او پر از سختی است، با چشیدن این بلا حالش بد می شود و فقط رنج و تعب نصیبش می شود...
چقدر این حالات برای ما آشناست :)
اما بلای قرب طعمی شیرین دارد، چون از جانب خداست، بلای قرب در واقع هزینه ای است که ما برای قرب می پردازیم، هر چند در نظر مردمان سخت است، چون در ظاهر مثل بلای برخاسته از گناه است: بیماری و دوری و سختی و فقر و غیره، اما برای کسی که آن را می چشد بسیار گواراست، مثال می زنم تا روشن تر شود:
مثلا شما با دوستانتان به کوه می روید، پایتان درد می گیرد #درد، نفستان می گیرد، عرق می کنید، خسته می شوید، اما از این کار لذت می برید، با این که ممکن است کسی که حالات شما را ببیند بگوید این که همه ش سختی است، بله سختی است اما از آن جایی که چیزی که به دست می آورید بسیار لذت بیشتری دارد این سختی را با جان و دل تحمل می کنید.
مثال دیگر، پول دادن سخت است، این یک حقیقت است، اما شما به کافه می روید، پول می دهید، شاید هم قیمتی بالاتر از قیمت حقیقی چیزی که میخورید را بپردازید، اما این کار را دوست دارید، به دلایلی...
معنوی ترش کنم: پول می دهید، سختی سفر را تحمل می کنید، می روید تا نجف، آن جا با دیدن گنبد امیرالمومنین تمام خستگی هایتان در می رود، تنها چیزی که می خواهید این است که با همه این سختی ها و هزینه ها باز هم بروید آن جا... تمام نمی شود... چند روز به اربعین مانده... از نجف به سمت کربلا به راه میفتید، در راه پایتان زخم می شود، تاول می زند، خسته می شوید، سرما، گرما... به کربلا می رسید، فقط می خواهید که سال بعد هم بیایید... پای تاول زده بلا است، اما چون بلای قرب است، شیرین است... عاشق این بلا هستیم...
از هیئت بر می گردم خانه، پدربزرگم سینه ام را می بیند که سرخ شده، می گوید "چه ثمر داره؟" و سرش را تکان می دهد، بعضی شب ها مصیبت سنگین است، مثل پریشب، مثل امشب... باید لطمه زد، اگر نزنیم جفاست، همین که نمی میریم ظلم است... جای لطمه را می بیند....
او نمی داند لذت این را... این بلای قرب را باید چشید تا فهمید...
بلای قرب هرچند در ظاهر سختی دارد اما آن چیز که حال را خوب می کند رفاه نیست، سلامتی نیست، ثروت نیست، رضایت است، رضایت( به نوشته قبل مراجعه شود)...
مادری که فرزندش شهید می شود و می گوید کاش باز هم فرزند داشتم تا فدای راه خدا می کردم، همین گونه است... ما او را نمی فهمیم، اما اگر بلای قرب را بچشیم آن را طلب می کنیم...
تفاوت بلای قرب که در حد توان و ایمان ماست و بلای گناه این است که بلای قرب را از جان و دل طلب می کنیم، اگر به ما ندهند ناراحت می شویم که چرا نمی توانیم اربعین به زیارت برویم یا امشب به هیئت... اما از بلای گناه گریزانیم....
کاش کمی به بلاهایی که بر سرمان می آید و آن ها را با عنوان "البلاء للولاء" توجیه می کنیم توجه کنیم، ببینیم از کدام نوع است، اگر بلای قرب است که خدا را به خاطر آن ها شکر کنیم، و اگر به خاطر گناهانمان است از آن ها توبه کنیم و دیگر به طرف گناه نرویم...
با توبه حقیقی و کندن ریشه گناه از زندگی همه بلاهای ما بلای قرب خواهد بود، و این زندگی سراسر شیرینی است، و دیگر ناراحتی وجود نخواهد داشت، که ان اولیاء الله لا خوف علیهم و لا هم یحزنون....
اللهم اغفرلی الذنوب التی تنزل البلاء...
شب بیست و یکم ماه مبارک رمضان سال هزار و سیصد و نود و شش هجری خورشیدی
پ.ن۱:
التماس دعای خیر و عافیت دین و دنیا و آخرت برای همه...
پ.ن۲:
خیر همه موجودات ظهور آن چهره ی مشعشع تابان است.
پ.ن۳:
خواسته های دنیوی و اخروی خود را امشب از خدا مسئلت کنید و شب بیست و سوم فقط یک دعا داشته باشید، که اللهم عجل لولیک الفرج...
